Сынақ орталығы

Сынақ орталығы (СО) 01.01.2009 ж. «ҮМЗ» АҚ үш бөлімшесінің – орталық зауыт зертханасының (ОЗЗ), еңбекті және қоршаған ортаны қорғау зертханасының (ЕҚОҚЗ) және техникалық бақылау бөлімінің (ТББ) бірігуімен құрылды. 2010 ж. СО құрамына өлшеу техникасының орталық зертханасы (ӨТОЗ) кірді. «ҮМЗ» АҚ құрамында СО ISO 9001, ISO 14001, OHSAS 18000 стандарттарына сәйкестікке сертификатталды.

	ОЗЗ 1948 ж. құрылды. ҚР «Ұлттық аккредация орталығы» ЖШС қабылдау-өткізу, кезеңдік, салыстырмалы, бақылаулық талдау және дайын өнімді, уранның бастапқы өнімін, тау жыныстарын, топырақты, түпкі қабаттарды, табиғи орта кендерін, бастапқы шикізатты сынау жүргізуге аккретациялады. 2008 жылы ОЗЗ Қазақстанның 5 жетекші сынақ зертханаларының қатарында «Қазақстанның IAF және ILAC аккредитациясы бойынша халықаралық ұйымға кіруі» бюджеттік бағдарламасы аясында алдын ала бағалау процедурасы мен Словакия ұлттық аккредитация қызметінің (SNAS) бағалаушыларының аккредитациялық зерттеуінен өтті. 2010 жылы № S-283 от 20.01.2010 ж. Аккредитация туралы куәлік алды.
	ЕҚОҚЗ 1954 ж. құрылды. ҚР «Ұлттық аккредация орталығы» еңбек жағдайы мен қоршаған орта ахуалының қауіпсіздігіне бақылау жүргізуге аккредитациялады. ЕҚОҚЗ-ның атом энергиясын пайдалану саласында қызмет көрсетуге лицензиясы бар. ЕҚОҚЗ-да «ыстық камера» бар, ол активтілігі жоғары иондаушы сәуле көздерімен қашықтықтан жұмыс істеуге арналады.
	ТББ 1949 жылы құрылды. Өнімнің тіршілік циклі процесінің тиісті сатыларында өнімге қойылатын талаптардың сақталуын тексеру мақсатында өнімге мониторинг және өнім сипаттамаларына өлшеу жүргізеді: қабылдау өлшемдеріне сәйкестік куәлігін беру. ТББ жүзеге асыратын тексерудің негізгі түрлері келесілер болып табылады: тантал және уран өндірісіне арналған шикізатқа кіріс бақылауын жасау; уран өндірісіне арналған тараға кіріс бақылау; дайын өнімді қабылдау бақылауы; операциялық бақылау; уран, бериллий және тантал өндірістерінің технологиялық процестерін бақылау. ТББ қызметкерлері аттестациядан өткен және қажетті біліктілікке ие, техникалық бақылаудың озық әдістерін, бақылау және өнімді сынау нәтижелеріне статистикалық өңдеу жүргізудің заманауй әдістерін меңгерген.
	ӨТОЗ. 1953 ж. құрылған КИПиА цехі. 1997 жылы КИПиА цехі Республикада алғашқылардың бірі болып Өлшеу құралдарын жөндеуге және ведомстволық тексеруге мемлекеттік лицензия мен Мемлекеттік тексеру құқығына аккредитация аттестатын алды. 1999 жылы КИПиА цехі бас приборшы бөлімімен біріктіріліп, ӨТОЗ болып өзгерітілді. ӨТОЗ-дың негізгі міндеті – «ҮМЗ» АҚ-да қолданылатын өлшеу құралдарын тексерумен, калибрлеумен және жөндеу жүргізумен қамтамасыз ету, ол кезде өлшеу құралдарының саны 30 мың бірліктен асатын. ҚР метрологиялық қызметін дамытудағы сіңірген еңбегі үшін және оның 75 жылдық мерейтойына байланысты кәсіпорынның метрологиялық қызметі Қазақстан Республикасы Мемстандартының Құрмет грамотасымен марапатталды. 2005 ж. ӨТОЗ құрылымынан бас метролог бөлімі бөлінде және жеке бөлім болып құрылды. 2010 ж. ӨТОЗ СО құрамына кірді, оның құрамында өлшеудің 14 түрі бойынша тексеру және калибрлеу жүргізетін калибрлеу зертханасы мен өлшеу құралдарын жөндеу қызметі ұйымдастырылды.

Өнімдер мен қызметтер

Заманауй талдау приборлары, «ҮМЗ» АҚ құрамында ИСО 9001, ИСО 14000, OHSAS 18000 талаптарына сәйкестікке сертификаттау, Сынақ орталығын ҚР техникалық реттеу жүйесінің құрамында аккредитациялау «ҮМЗ» АҚ бөлімшелері мен басқа ұйымдар үшін келесі бағыттардағы жұмыстардың сапалы жүргізілуін қамтамасыз етеді:

• Уран, бериллий және тантал өнімдерін талдау;
• Суды, топырақты және тау жыныстарын талдау;
• Сирекжер элементтерін талдау;
• «Күндік» тазалықтағы кварцты талдау;
• Металдарды, қорытпаларды талдау;
• Прецизиондық изотоптық талдау;
• Өндірістік өнімдердегі (оның ішінде құралыс материалдарындағы) және қоршаған орта объектілеріндегі гамма және альфа сәулеленуші нуклидтердің активтілігін анықтау;
• Механикалық сынақ (иілгіштігін, керілгіштігін, майысқақтығын сынау, Бринелль, Виккерс, Роквелл бойынша қаттылықты анықтау);
• Физикалық қасиеттерді анықтау (гранулометриялық талдау, тығыздықты анықтау, себілу салмағын, қиыршықтың өлшемін, беттің үлестік салмағын, микроқұрылымды, электрлік сипаттаманы анықтау);
• Атмосфераға шығарылым мен газ тазалау құрал-жабдығының жұмыс тиімділігін бақылау;
• Зиянды физикалық факторларды бақылау (шу, вибрация, иойндалмайтын сәулелену және т.б.);
• Аумақтың, жайдың, құрал-жабдықтың, жұмыс орындарының және басқалардың альфа-, бета-активті радионуклидтермен ластануын бақылау;
• Радиоизотопты приборлардың, рентген аппараттарының, иондаушы сәулелену көздері бар контейнерлердің биологиялық қорғалу сапасын бақылау;
•  иондаушы сәулелену көздері бар приборлар мен құрылғыларды қуаттау және қайтақуаттау;
• Қызметкерлерге жеке дозиметриялық бақылау жасау;
• Аумаққа гамма-түсіру жүргізу;
• Әртүрлі сынамалардың альфа-, бета-активтілігін анықтау;
• Родон мен торонның концентрациясын анықтау;
• Талдау әдістемесін жасау бойынша ғылыми меңгерулер жүргізу;
• Өлшеу құралдарын тексеру және калибрлеу;
• Өлшеу құралдарын жөндеу;
• Номинальды массасы 500 кг ІІІ дәрежелі үлгі (тексеру) гирьлерінің және номинальды массасы 20 кг параллелепипед пішіндес ІІІ дәрежелі үлгі гирьлерінің өндірісі;

СО сынақ зертханасының аккредитацияның мәлімделген саласы бойынша сәйкестікке өлшеу және сынақ жүргізуге 19.12.2013 ж. № KZ.И.07.0256 аккредитация аттестаты бар.
СО калибрлеу зертханасының аккредитацияның мәлімделген саласы бойынша сәйкестікке өлшеу құралдарын калибрлеу бойынша жұмыстарды жүргізуге 27.01.2011 ж. № KZ.К.07.1104және аккредитацияның мәлімделген саласына сәйкес өлшеу құралдарын тексеру бойынша жұмыс жүргізуге бойынша 27.01.2011 ж. KZ.П.07.0023 екі аккредатация аттестатына ие.

Аккредатация аттестаттарын СО-на ҚР СТ ИСО/МЭК 17025 сәйкестігін растау ретінде «Ұлттық аккредатция орталығы» ЖШС берді.
СО-ның Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Техникалық реттеу және метрология жөніндегі комитеті берген өлшеу құралдарына жөндеу жүргізуге лицензиясы бар.

СО 15.12.2006 ж. Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігінің Техникалық реттеу және метрология жөніндегі комитеті берген Өлшеу құралдарын өндіру құқығына лицензия негізінде номинальды массасы 500 кг ІІІ дәрежелі үлгі (тексеру) гирьлерін және номинальды массасы 20 кг параллелепипед пішіндес ІІІ дәрежелі үлгі гирьлерін өндіреді.

СО облыстағы жалғыз өзі отпикалық-механикалық өлшеу құралдарын жөндеуді жүзеге асырады: (аспаптық, металлографиялық және биологиялық микроскоптар, оптиметрлер, ұзындық өлшегіштер, өлшеу машиналары, фотоколориметрлер, интерферометрлер) және иондаушы сәулені өлшеу құралдарына тексеру жасайды.

СО қызметкерлері заманауй физикалық және физикалық-химиялық әдістермен сынақ жүргізудің үлкен тәжірибесіне жинақтады:

• Индуктивті байланысқан плазма түріндегі иондар көздерімен масс-спектрометрия (ИСП-МС ELAN пайдалана отырып);
• Ядролық-физикалық әдіс, жоғары шешімдегі гамма-спектрометрия, альфа-спектрометрия (Canberra альфа. гамма-спектрометрін пайдалана отырып);
• Прецизионды изотопты масс-спектрометрия (ф. Finnigan - MAT 262 масс-спектрометрін пайдалана отырып);
• Атомдық-эмиссиондық (OPTIMA индуктивті-байланысқан плазмалы атомдық-эмиссиялық спектрометрлерді пайдалана отырып);
• Газдық талдау (ф. Leco талдағышын пайдалана отырып);
• Шлифтер әзірлеу және сандық шаманы – қиыршық, саңылаулар өлшемдерін, фазалық құрамды бағалау (SIAMS 600 бейнені талдау өнеркәсіптік жүйесін пайдалана отырып);
• Ауаны төментемпературалы адсорбциялау әдісі (ұнтақтардың толық үлестік бетін анықтау) және физика-химиялық және химиялық талдаудың классикалық әдістерімен.
• LB-770, IN-20, MINI-20 типті өнімділігі жоғары, төменфонды альфа-, бета есептегіштерін қолдана отырып, сынамаларды радиометриялық зерттеу.

Хабарласу деректері:

Телефондар: (7232) 298-179
E-mail: MikhailenkoAV@ulba.kz